zondag 14 oktober 2007

De Grote Trek




Op de terugweg naar Johannesburg stoppen we bij het Voortrekkermonument. In de eerste helft van de twintigste eeuw heerste in Zuid-Afrika een echte cultus van Afrikanernationalisme. Zo werd in 1931 het Sentrale Volksmonumente Comité gevormd om de oprichting van een aantal Afrikanermonumenten te coördineren. Dir comité organiseerde de bouw van het Bloedriviermonument (ingehuldigd in 1947) en van de Voortrekkermonumenten in Pretoria (1949), Pietermaritzburg (ingehuldigd 6 april 1962) en Winburg (1968). Het Voortrekkermonument bij Pretoria is het grootst en bekendst. De eerste steen van het monument werd gelegd op een symbolische datum, 16 december 1938, precies een eeuw na de veldslag bij Bloedrivier. Om de Grote Trek te herdenken, kwamen toen vanuit alle hoeken van het land delegaties met ossenwagens naar Pretoria. De bouw duurde elf jaar. Het gebouw werd officieel geopend op -alweer- 16 december 1949. Het monument staat bol van de symboliek. Zo stelt het een altaar voor. Op de hoeken staan beelden van Voortrekkerleiders. Centraal staat een bronzen Voortrekkervrouw met haar kinderen. Rondom het monument staat een cirkelvormige muur van 64 ossenwagens. Deze muur symboliseert de 'laager' waarbinnen de Voortrekkers zich beschermden tegen de Zulustrijders. Binnen vertellen marmeren friezen het verhaal van de Grote Trek en de slag van Bloedrivier. Ze werden ontworpen in Zuid-Afrika, maar gemaakt in Italië van Italiaans marmer. Een opening in het dak zorgt ervoor dat op 16 december rond het middaguur licht binnenvalt op de schrijn met de woorden: 'Ons vir jou, Suid-Afrika'. Het monument is opgebouwd uit granieten blokken. De toenmalige architect, Gerard Moerdijk, wilde dit monument een typisch Afrikaans tintje meegeven. Hij baseerde zich op de Zimbabweruïnes, spectaculaire ruïnes van een zwarte handelaarsdynastie die tussen de elfde en de zestiende eeuw in Zimbabwe woonde. Of Moerdijk zich ervan bewust was dat hij zich spiegelde aan een zwart-Afrikaanse beschaving is niet zeker. In de tijd dat het Voortrekkermonument werd gebouwd, geloofden sommige archeologen dat de Zimbabweruïnes waren gebouwd door leden van een verdwenen oudtestamentische beschaving. Het Voortrekkermonument ligt op een heuvel, Schanskop, die deel uitmaakt van de heuvelreeks ten zuiden van de stad. Op Schanskop ligt ook een fort uit 1897. Het werd gebouwd door de regering van Paul Kruger om de stad te beschermen tegen Engelse aanvallen. Eenmaal thuis wordt onze 'grote trek' gestild door een heerlijk diner, op de braai bereid door mijnheer Nijeboer senior!

Geen opmerkingen: